نماز، عامل مؤثر بر فرد براي رعايت حقوق ديگران

نماز، عامل مؤثر بر فرد براي رعايت حقوق ديگران
 

در ابتدا لازم است به اين نكته توجه نمود كه بين نماز صحيح و نماز مقبول فرق و تفاوت مي‌باشد، ممكن است نمازي از جهت اركان و مقدمات آن به صورت صحيح آورده شود ولي به خاطر عوامل باطني مقبول درگاه الهي واقع نگردد، پس بايد نمازگزار يك سري آداب غير ظاهري را نيز رعايت كند از آن جمله، شرايطي در ارتباط با لباس، درآمدها، مكان نماز، رعايت حقوق مردم، پرداخت خمس و زكات(1)، پرهيز از غيبت(2) و عدم تجاوز به مال و حقوق ديگران و ... مي‌باشد. اين الزامات و خصوصاً توجه به حقوق ديگران، نماز را از يك عمل صرفاً فردي خارج كرده و و آن را به عنوان جريان اصلاحي و پديده مؤثر در راه رسيدن به عدالت اجتماعي مطرح مي‌سازد(3).استاد شهيد مرتضي مطهري (ره) مي‌فرمايد: «اسلام مي‌گويد من پرستشي را كه در آن حقوق اجتماعي محترم نباشد، اساساً قبول ندارم. آن وقت يك نمازگزار وقتي مي‌خواهد نماز بخواند، اول فكر مي‌كند اين خانه‌اي كه من در آن هستم به زور از مردم گرفته‌ام يا نه؟ اگر به زور گرفته‌ام، نمازم باطل است، پس اگر مي‌خواهد نماز بخواند مجبور است كه اين خانه را طوري ترتيب بدهد كه برايش حلال باشد يعني از صاحب اصلي‌اش خريده باشد و يا صاحب اصلي‌اش را راضي نگهدارد، فرش زير پايش همينطور، لباسي كه به تن دارد همينطور و حتي اگر حقوقي از فقرا به او تعلق گرفته است، خمس يا زكات آن را بايد بدهد و اگر ندهد نمازش باطل است.(4) »در حقيقت بايد گفت: نماز، دعوتي است براي رعايت حقوق ديگران حتّي به اندازه‌ي نخ دكم(5) زيرا كه نمازگزار به خوبي مي‌داند كه پيامبر اكرم – صلي الله عليه و آله – فرمود: «كسي كه يك لقمه حرام بخورد نماز چهل شبش پذيرفته نشود(6)» لذا عبادتي كه بر اساس حرام خواري صورت گيرد همچون ساختمان عظيمي است كه بر روي شن ساخته‌‌اند(7).

منابع:

1 . «امام رضا - عليه السلام - «... مَنْ صَلّي و لم يُزَكِّ لَمْ تُقْبَلْ صلوتُه ... » محمد باقر مجلسي، بحارالانوار، ج 96 ص 12، ح 17.

2 . پيامبر اكرم- صلي اله عليه و آله - : « مَنْ اغتابَ مُسْلِماً أو مُسْلِمةً لَمْ يَقْبَلِ اللهُ صلاتَهُ و لاصيامهَ ... إلّا أن يَغْفِرُ لَهُ صاحِبَهُ» ملا مهدي نراقي جامع السعادات، ج 2، ص 234.

3 . با اين توضيح كه اين اثر از آنجا كه فرد را در جامعه ملزم به رعايت اين حقوق اجتماعي مي‌نمايد، در اينجا، آثار فردي، آورده مي‌شود.

4 . مرتضي مطهري، گفتارهاي معنوي، ص 84 - 83.

5 . گودرز نجفي،‌ راز نيايش‌، ص 41.

6 . «مَنْ أَكَلَ لُقْمَةً مِنْ حرامٍ لَمْ تُقْبَلْ لَهُ صلاةٌ أرْبَعينَ لَيْلةً» محمد محمدي ري شهري، همان، ج 3، ص 1124، ح 3660.

7 . «قال رسول الله- صلي اله عليه و آله-: العبادةُ مَعَ أكل الحرامِ كالبناءِ علي الرِّمل، محمد باقر مجلسي،همان، ج 84، ص 258.