آش «معاویه» رامی خوردوپشت سر«علی»نماز می خواند.
کاربرد:برای کسی به کار می برند که دوروومنافق است؛نظیر:هم طبال یزیداست هم علمدار حسین. در این جهان ناپایدار چه بسیار افرادی هستندکه به مقتضای زمان ومکان،کارمی کنندو درهمه حال مصالح شخصی را از نظردورنمی دارند.برای این دسته از مردم فرقی نمی کندعلی(ع)مصدر کار باشد یامعاویه.حقیقت ومجاز درنظرمصلحت بین این گونه افرادابن الوقت ،علی السویه است.خلاصه هرچه رابامنافع ومصالح آنهاتطبیق کندمباح ومتبع خواهند بود.عبارت مثلی بالا درمورداین گونه افراد وآحاد،صادق است؛وچون ضرب المثل ها از پیشینیان مابه ارث می رسدبیانگراین حقیقت است که از گذشته دور این امروموضوع در جامعه ی ما حاکم بوده است. ریشه ی تاریخی این مثل، بدین شرح است:
عبالرحمن بن صخرازدیمعروف به ابوهریره از فقیرترین اصحاب پیامبر(ص)وازعشیره ی سلیم بن فهم بود.نامش به عهدجاهلیت عبدقیس یاعبدشمس بود وبه سال غزوه خیبرکه مسلمان شد به عبدالرحمن تبدیل شد. گویند درخلاف عمربن خطاب ولایت بحرین راداشت.به روزگارعثمان،قضای مکه به او محول گردید.و به زمان معاویه چند روزی والی مدینه شد. مشهوراست که ابوهریره درمحاربات صفین حاضر وناضربودولی درجنگ شرکت نداشت.کاش این بود که موقع صرف طعام نزدمعاویه می رفت ودرکنارسفره ی چرب ونرمش می نشست؛هنگام نمازوصلوة درپشت سرعلی(ع)نمازمی خواند. ولی هنگام مصاف ازمعرکه ی جنگ دورمی شدودرگوشه ای مبارزه یدلاوران راتماشامی کرد.وقتی علت این سه حالت راازاوسؤال کردنددرپاسخ گفت:"الصلوةخلف علی(ع)اتم،مضیرة معاویةادسم،ترک القتال اسلم"! یعی "نماز درپشت سر علی(ع)کامل ترین نمازاست وغذای معاویه چرب ترین غذاها واحتراز از جنگ وکشتار سالم ترین کارهاست." وقتی به ابوهریره گفتندکاین چگونه رفتاری است؟اوجواب داد:خداوندفرموده است:"ولاتنس نصیبک من الدنیا". من به این سبب از هرچیزبهترین آن راانتخاب می کنم."نماز،نمازعلی(ع)،غذا،غذای معاویه،وسایه،سایه ی نخل"!
منبع: ریشه های تاریخی امثال والحکم.1311-1313.